Skip to main content

Alice-i Aw Mawi

ZORAM TODAY | September 1-14, 2015 - Kimi Colney
Alice Catherine Evans hi January 29, 1881 khan Bradford County, Pennsylvannia-ah a lo piang a. A pian ni hian, a nu leh pa, William Howell leh Anne B. Evans te hian an fanu hi mi tam tak nun chhanhim theitu a la ni ang tih an ring pha kher lo vang.


Sikul te kai chhovin college a han rah dawn meuh chuan chhungkaw harsatna avangin, kum 1901 a\angin elementary school-ah zirtirtu hna a thawk ta zawk a. Cornell Univeristy an tihah hian zirtirtute’n hma an sawn zawk nan, nature lam inzirtirna class a free-a pek thin a nih thu a hriat veleh Alice Evans chu a va inziak lut vat a, he a class zawm hian nasa takin a nun a khawih danglam ta a.

A thlawna nature class a lak chhung hian, remchang a hmuh hmasak berah Agricultural college-ah basic course zir turin a inziak lut a. He class hi a hlawkpui hle a, bacteriology-ah chuan a rawn tui chhoh phah em em a; nasa taka inzirin, Cornell University luh theih nan scholarship hial a hmuh phah ta a ni. A zirnaah hian hma sawn chho zelin bacteriology-ah hian kum 1909 khan Bachelor of Science a zir chhuak a, University of Wisconsin-ah Master of Science hi Bacteriology-ah tho kum 1910-ah a zir chhuak bawk. 

Hemi a zawh hnu hian, U.S. Department of Agriculture Bureau of Animal Husbandry-ah Dairy Division-ah hna pawimawh tak a chelh chho va. He hmuna a hna ber chu bawnghnute leh cheese-a bacteria awmte chhui chhuah a ni. Kum 1913-ah he a hnaah hian dah ngheh a ni.  Alice Catherine Evans hi USDA-a hmeichhia scientist nghet hmasa ber a ni. Hei hi a hlawhtlinna in\anna chauh a la ni.

Kum 1918-ah a research beihna lamah bawnghnute hmin (pasteurize) lo in hian bacteria pakhat bacillus abortus tih hi a nung reng a ni tih a hmuchhuak a. Hei hi natna chikhat niin, a bawnghnute intute hriselna nasa takin a khawih chhe thei a, he bacteria hian brucellosis thlentirin hei hi Malta fever an tih ang hi a ni a. Malta fever nei te chu nasa takin an khua a sik a, lu na leh tha na neiin kum tam tak he natna hian an taksa a tibuai thin a ni.

He bacteria hlauhawmzia hi hriain, Alice Evans hian bawnghnute pasteurize ngei a pawimawh a ni tih thu hi a rawn au chhuahpui a, mahse, he a thil hmuh chhuah thar hi scientist dangte chuan an ngai pawimawh tlat lo. Chu chuan chhan pahnih a nei a, pakhat chu hmeichhia a nih vang a ni; a pakhat zawk chu Ph.D a la neih lo vang a ni. A bula mite’n an sel nasa em em a, a thil hmuh chhuah, a mihringpuite tana tha tur a rawn tlangaupui chuan harsatna a thlen ta hlauh zawk a nih chu.

Kum 1920 a han nih meuh chuan scientist dangte pawhin an research neihna atangin Alice Evans thusawite kha a lo dik a ni tih an hre ta a. Tichuan, kum 1930-ah United States sawrkar chuan bawnghnute hi pasteurize ngei tur a ni tih thu a chhuah ta hial a ni.

Vanduaithlak takin Alice Evans hian brucellosis, he bawghnute hri vanga natna kai chhawn theih chu a a kai ve ta hlauh mai a, a dam chhungin he natna hian a taksa a tikhawlo va, dam leh damlo inkarah a hun a hmang ral a ni. He natna hi a research tihna lama a kai a ni nghe nghe.

Department of Agriculture chhuahsanin, U.S. Hygienic Laboratory-ah a thawk chho va, hetah pawh hian, mihringte hriselna tur leh hriat tur pawimawh tam tak a hmuchhuak a ni.

Tichuan, kum 1945-ah a hnathawh lai chu chawlin, a hun tha la neih zawng zawng chu hmeichhiate’n science lama hma an sawn theihna turin a hmangral a, a hmeichhiatpuite a fuih nasa thin hle. Kum 1975, September ni 5-ah stroke neiin a boral a, a dam chhung tawi têa a hnathawh rah kha tun thlengin kan la seng ta zel a ni. 

Harsatna tam tak tawk mah se, Alice Catherine Evans hi a beidawng duh lo va, mite sawiselna pawh tawk mah se, a thil hmuh chhuah hian nun tam tak a chhanhim dawn tih hriain a ding nghet tlat a, a hriselna hial pawh chhiat phah khawpin tumruhna, thahnemngaihna leh taimakna a nei. Kum 1918-a he nu thil hmuh chhuah avang hian mitinin tun thleng hian hrisel takin hun kan la hmang thei a ni.

Alice Catherine Evans hi kum 1993 khan National Women’s Hall of Fame-ah telh a ni.

Comments

Popular Posts

Interview with Frozen Crew

ZORAM TODAY | August 17-31,  2015 (A ugust ni 4, 2015 tlai lam a ni a, a hma zana kan inhrilh lâwk angin Okahito Studio 89, Chanmari-ah kan inhmu a, tlai dar 3:30-a inhmuh tum kan ni a, sikul leh college kal lai  te an nih hlawm avangin an rawn thleng tlai hret. An practice routine tãwt tak karah inkawmna hun tha leh hlimawm tak kan nei thei a, kan lawm takzet a ni.) ZT: Inkawmna hun tha tak min pe a, ZORAM TODAY hmingin lawmthu ka hrilh a che u. Zawhna kan nei nual a, ka zawt nghal mawp mawp mai ang che u aw. FC: Keini pawh kan lawm lutuk. Duh duh min zawt rawh. A hmanhmawhthlak loh. ZT: A hmasa berin in crew hi engtika in din nge? In din tan dan han sawi teh u. FC: January ni 19, 2013 khan kan din. Kan din tan dan tak hi... (An nui deuh thú a) a ho ang reng. Kan thiante’n Chawlhhmun-ah Basketball Tournament final-a lâm turin min sawm a, kan inbe kual a, kalkawngah hming kan inphuah chawp a. Chuta tang chuan tun thlengin kan la ti chho zel a nih hi. ZT: A hmain in

Khiangawia khualzin kawng

ZORAM TODAY | September 1-14, 2015 - Fela Ngente Kum 1967 a ni a, Thailand rama Yasothon Province-ah chuan loneitu inngaitlawm leh ngilnei tak, taima em em bawk a awm a, a hming chu Yam a ni. An khuaah chuan nula zak thei lo ve tak a awm bawk a, ‘Joei’ tiin an ko thin. Kan hriat awlsam dan tur chuan Yam hi ‘Khiangawia’ kha a ni a, Joei hi ‘Vuani’ tia kan hriat kha a ni! He lemchan hmuhnawm em em hi a thupui chu ‘Yam Yasothon’ a ni a, kum 2005, September ni 8-a an tihchhuah tawh a ni. A hnuah part 2 leh 3 te an siam leh a, tunlaia lar em em hi Yam Yasothon-3 niin kum 2013, August ni 8-a an tihchhuah kha a ni. Yam Yasothon-3 Hei hi Khiangawia film thar ber a ni a, a thawnthu tlangpui chu kan hre nual tawh awm e. Khiangawia leh Vuani te chu an innei chho ta a, an fate pawh an puitling chho tan tawh. An fapa upa zawk Khiangmawia leh Khiangawia bialnu hlui Neihsungi fanu upa zawk Jawr-i te chu an inngaizawng a, Khiangawia fapa naupang zawk Khiangsata leh Neihsungi fanu naupang

Advertisement chhuah lovin SSA zirtirtu 58 la

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 Sarva Shiksha Abhiyan (SSA), Mizoram hnuaiah kumin 2015 April thla hnu lamah advertisement chhuah lovin zirtirtu leh thawktu dang atan SSA contract scheme hmangin mi 58 lak an ni. Right to Information Act(RTI) hmanga zawhna, Mizoram SSA Mission Additional State Project Director leh State Public Information Officer(SPIO) ni bawk V. Lalsiamthara’n a chhan dan chuan, SSA hnuaia Middle School leh Primary School-a thawk tur hian advertisement chhuah lovin Mamit district-ah 14, Kolasib district-ah 12, Lunglei district-ah 11, Lawngtlai district-ah 8, Aizawl district-ah 6,  Champhai district leh Serchhip district-ah 3 ve ve leh, Saiha district-ah 1 lak an ni. Heng mi 58 te hi UPST(VIII), UPST, Art Instructor, RP(BRC), RP (Subject Specialist) leh RP (CWSN) te niin heng mite hian an hna an zawm vek tawh a ni. Sawrkar hnuaia hna thla thum aia rei thawh dawn chuan district employment exchange kaltlangin hnaruak awm zat leh dil theih dan tur kimchan

Grammy Award sem zan thlalak instagram-a like tam zual te

February ni 15, 2016 zana Los Angeles, California-a Grammy Award semnaa Selena Gomez leh Taylor Swift te thian dun thlalak chuan instagram-ah like a hlawh hle a, mi maktaduai hnih chuang zetin an like. Taylor Swift album '1989' chuan album of the year lawmman a dawng nghe nghe. Instagram chuan hemi zana Grammy thlalak upload like hnem zual pangate a tarlang a, Taylor Swift thlalak upload bakah Justin Bieber thlalak pahnihte pawh a tel. Hemi zana instagram hashtag hman tam ber chu #justinbieber, #selenagomez leh #love tih a ni thung. Thlalak like tam pangate chu: 1. Taylor Swift leh Selena Gomez-in red carpet an lut chiah thlalak hi Taylor Swift hian a post a, he thu ziah lai (4:00PM, 17/2/2016) hian like 23,24,720 awm tawhin comment pawh 40,862 zet a awm tawh a ni. Taylor Swift hian instagram-ah follower mi maktaduai 66.5 zet nei tawhin thlalak 845 a upload tawh a, Selena Gomez hian follower maktaduai 65.4 neiin post 1120 zet a nei tawh bawk, 2. Justin Bieber thlalak p

Albert Einstein chanchin i hriat loh te

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 - Lalmuansanga Hlondo Khawvel awm chhung zawnga theihnghilh tawh ngai loh tur, mi tam takin scientist ropui bera an ngaih Albert Einstein hian chanchin maksak tak tak a ngah hle; hriatreng a nih theihna tura khawvel a hnutchhiah thilte hi ropui tak tak a ni hlawm. A nunkawng zawha a thil tihte avangin vawiin thlengin amah belchiangtute mak tih leh ngaihhlut a la hlawh zel a ni. Albert Einstein chungchang i hriat loh 10 (sawm) lek i hre leh tur hian i ngaihsanna a tizual nge a tinêp sawt ang le? Theory of Relativity Albert Einstein-a theory ropui bera ngaih ‘Theory of Relativity’ hi midang hnen atanga a ruk, ama hming chawia buatsaih niin mi thenkhat chuan an ngai. German scientist David Hilbert leh ama tantu te chuan, he Theory of Relativity hi Albert Einstein-a’n a hnen atanga rua hmingthatna zawng zawng khûmah an puh a ni. A nihna takah chuan Hilbert hian Einstein-a theory tam tak hi a copy zawk niin an sawi. Mi tam tak chuan, Einst