Skip to main content

Zopa technology a sang lua e!

ZORAM TODAY | March 1-14, 2016
Mizote eizawnna pui ber chu lo neih a ni tih kan hre theuh awm e. Ram mipui za zela sawmsarih bawr vel lai hi kut hnathawka eizawng kan ni a, chung zinga a tam zawk chuan tlangram lo neih (Shifting cultivation) kan la buaipui bawk. Pi leh pu hun lai ata tawh tun thlengin lo nei tura pawimawh hmasa ber lo vah leh hlo thlawh nikhuaa hman tur chempui leh tuthlawh bak kan la nei meuh lo. A nachang hre deuhin chemkawm/kawi an hman tawk a. Hmasawnna hmuh tur a vang hle. 

Pu HV Lalzuimawia, Salem veng chuan loneitute tha sên leh thawh chhuah inmil lohzia hriain kum 2004 chho vel atangin hmanraw tangkai tur khawl siam a buaipui ngat ngat a, tunah chuan a hlawhtlinna phochhuah theihin a awm ta. Kum eng emaw zat a lo buaipui tawh dan chanchin hi a ngaihnawm a, zir tham a tling takzet. Zoram Today chuan a chênna inah kan zu tlawh a...

Aizawl Venghnuaia pianga seilian, Pu Zuia hian khawvel mi ropui tam takte ang bawkin zirna lamah chhuan tur a nei lo va, pawl 10 pawh a pass lo. Mahse, zir sànna avanga hming bula doctor mai ni lo, professor dah thei tam tak leh, khawvel mithiam mi nuai tam takte siam theih loh a siam chhuak tlat! Mahni inthehlar chi ni sela zawng, a thanna tur hi Zoram mai a ni lo vang.

A tuina zawng tak khawl (TV, Radio etc.) chhe siam lam zirin kum 1988 bawr velah he lamah hian diploma a nei a; kum 1996 vel thleng khan P.W.D department, Kolasib Sub-Division-ah Operator hna a thawk zui a, chuta a thawh lai chuan Pathian kohna dawngin, kum 1999-ah Youth With A Mission (YWAM), Kolkata lamah Pathian thu a zir chhunzawm a. Chuta an hotupa New Zealand mi thusawi chuan a nun a kaihhruai hneh kher mai - ‘Calling hre rawh u” a tih chu. Tichuan, Pathian-in engti turin nge a koh, tih hre turin a tawngtai ta ngat ngat a, hetah hian Pathian rawng a la bawl dawn a ni tih te, thil a la siam chhuah tur thu te chu Pathian-in a hriattirin a hmuhtir ta niin a sawi. Kum 2000 kumah lo hawin thianzahovin rawng an bawlho ren rawn a, kum 2004-2012 chu Synod Revival Speaker a ni chho zui a, ‘Power of God’ angin rawngbawlna an nei thin.

Thil siamchhuah lama a kut a hlei tanna hi kum 1994 chho vel atangin a ni awm e. |um khat chu thianzoho lova hlo thlo a hmu a, chung mite chuan chemkawm kengin hlo an thlo zaih zaih a, an ban chu an thlawh zawngin a che zeih zeih a. Chu chu a hmuh chuan, tha heh lo zawk leh thawk chhuak tam thei zawk tura khawl siam chhuah (mechanise) theih a inbeisei ta tlat a. Chuta tang chuan ama mimalin research a bei a, academic research kan tih ang hi a ni lo. Synod Revival Speaker-a awm lai pawhin, an zin haw apiangin ni khatah darkar 6-8 chu a zirbingna (research work)-ah a insawrbing (concentrate) thin a, a chanchin hi sawrkarin a lo hriatin a tuipui hle nghe nghe.

Rawngbawlna buaipui reng renga a khawsak chuan a vision, Vision Mizoram tia a vuah chu a hlawhtling thei dawn si lo tih hriain a research work lamah a insawrbing zui ta zawk a, tun thlengin tlangram loneimite tan hmanraw pawimawh tak tak a siam chhuak chho ta a ni.

Hun rei tak zirchianna nen a beih hnuin hnim sam faina khawl, lei laih khuarna atan pawha hman nghal theih  Grass Cutter cum Pit Drilling Machine chu a siam chhuak ta a, Mizote rilrem zawng tak turin a khawl ber chu puak mai theih turin a duang a, a hmang chhintute lawm a hlawh hle. Tlangram lo neih phung pangngai kalsanna tur atana hmanraw tangkai tak tur a ni bawk.

Tichuan, thil siamna tenau zawk (Small Scale Industry) dinin  a hmingah Lalzui Research Foundation a vuah a, Mizote’n a kan hman tangkai theih mai tur thil chi hrang hrang ngaihtuahin state dang leh ram danga an siam ve loh thlengin a duang chhuak ta zel a ni. ‘Phaizawlmite hian an hlawkna tur thlirin tlangmite milin hmanrua an siam chhuak duh lo va, chu vangin kan hmanrua tur chu keimahniin kan siam chhuah a ngai a ni’ tih rilru pu chung zelin hma a la chho ta zel a. Tun thlengin hmuh theiha pho chhuah mai theih khawl chi hrang hrang pasarih (7) lai a siam chhuak tawh a, siam mek a nei nual bawk. Mizoram sawrkar pawhin a bengkhawn hle a ni. Hman tangkaina tur a tam bawk a, tam zawka siam chhuah a nih theih nan hma an la tan chur chur tawh a, a neitu nihna pawh dan ang takin an hauh (patent) tawh bawk a ni.

A industry-a an thil siam chhuah reng reng hian kawlphetha chakna a mamawh sáng lo va, mi tinin mahni ina kan hman tangkai theih mai tur mitthla chunga a duan te a ni a, a tehfungah horse power chanve lek lek hmanga tihnun leh hman theih a ni hlawm.

A khawl hmuhchhuahte hi thatchhiatna leh awlsamna ngawr ngawr a kawk lo va, thil awlsam leh hlawk bawk si, mihring tha heh lo leh daih rei thei tur zawnga khawl thil hman tangkai chu a tum ber pakhat a ni. “Instrument leh equipment tha an neih chuan thalaite hi an taima lutuk!” a ti a, “Drugs addict te hi a aia tha offer ila, an bansan mai,” a ti bawk. “Thalaite hi depression nei hman lek lovin an siam theih a, hmanrua a that chuan tirh ngai lovin an thawk châk em em a ni,” a ti. Grass cutter a siam hnuah an in leh a vel a hnim hman meuh lo a ni awm e! Chu chuan a thusawi hi a dik a ni tih a nemnghet chiang hle.

Mak tak a ni! Pu Zuia hian a thil siam chhuahte hi hralh sumah a ti rih lo, a hralh ngai lo; sumdawn nan a hmang hek lo. Ani chu a ngaihtuah chhuaktu leh design-tu, a tak rama chantirtu a ni a, company lian tak takte’n a thluak hmangin hmanrua an la siam chhuak chur chur dawn tih a chiang a ni. A chanchin hi mi’n an hre zau va, USA-ah pawh hnathawk turin an lo sawm tawh nghe nghe. Mahse, Mizoram sawrkar nen thawhhona an neih mek avangin a lo hnar rih a ni. Eng nge a vision, kan ti a ni mai thei.

“Lal Isua hi khawvel ringtute chhah lai takin a lo kal dawn,” a ti a, mihring lawr tur tlem lai bera lo kal lovin, ringtu tam tak an awm huna lo kal turah a ngai. Chumi kawngah chuan a mission chu a awm. Khawvel pumah tawng chi hrang hrang 7000 hman rim a ni mek a, kum 2014 November thla thleng khan Holy Bible hi tawng chi hrang hrang 531-a lehlin a ni tawh a, tawng 2195 vel zeta lehlin hna thawk mek a ni (Source: Wikipedia). Holy Bible hi tunah chuan tawng 600 vela lehlin a ni tawh a, hei hi tawng 1000 tala lehlin a nih theihna tura hmalak a tum a, mi zawng zawngin Bible pakhat theuh tal an neih theih nan, Lalzui Research Foundation hi hmanruaah hman chhoh a tum a ni.

Salem venga a chenna in bulah workshop a nei a, chu chu a office a ni. Nau pakhat a chhawr a, nitin hna an thawk a, zan rei tak tak thlenga thawh chang an nei. A suangtuahna leh a mitthla anga thil siam chhuah hi a tum a nih avangin a hna hi a hautak hle.  Hmachhawp tam tak a nei a; a grass cutter siam hi hlo thlawh tak tak nana a hman a remchan chiah loh avangin, chemkawm tiat lek, hlo thlawh theihna tur siam chhuah te chu a mitthlaa la awm a ni.

A nupui Pi R. Vanlalhruaii leh a fate pathum nen anmahni inah an chêng mek a ni.


--------------------------------------
Lazui Research Foundation kutchhuakte
1. Grass Cutter cum Pit Drilling Machine
Hei hi hnim sam faina leh thlai chi tuhna/chînna tur khur laihna hmanrua a ni. A siam chhuah hmasa ber a ni a, engine a nei a, diesel/petrol a hmang. Kan tarlan tawh, kum 1994 vela thianzaho hlo thlo a hmuh atanga a ngaihtuah chhuah a ni.

2. Solar Sprayer
Tun hmaa thosi hlo leh huan leh lo lamah rannung an kahna ang chi, kuta pump chawp zel ngai ang chu a buaithlak avang leh tha a heh em avangin ni zung chakna hmanga mahnia in-pump mai thei turin a duang a, current-a charge theih a ni bawk. A chhung lamah USB cable vuahna a dah a, hna thawh pahin mobile phone a charge theih a, zai a ngaihthlak theih bawk.

3. Lemon Juicer
Limbu tui sawr nana kan hman thin thing (4×4) ringawt chu duh khawp lovin awlsam zawk leh hlawk zawka sawr thei tur a duang chhuak. A limbu tak leh a tui chhuahna tur a duang hrang a, a khawl chhungah second 10 vel a thang a, chumi chhungin limbu chu tum li a sawr hman. A sawr fu hneh hle. A nau chhawr nupui hi limbu tui sawr thin a ni a, chuta tangin ngaihtuahna a nei tan.

4. Turmeric Slicer

Mizorama tha duh em em aieng chu phai lam sumdawngte’n an duhthusam ang taka an lei theih nan a channa khawl tha tak a siam chhuak. Hei hi Jampui tlangdunga rawngbawla an chhuah laia ngaihtuahna a neih thar a ni. An thenawm khawvengte’n an hmang tangkai hle a, a thlawnin a hersak thin.

5. Bamboo Chipping Machine
Mau chan têtna khawl a ni ber a, a hmanna tur a tam hle. Mizoram-ah paper industry changtlung tak kan neih hunah phei chuan hmanna a tam lehzual ang.

6. Agarbati Stick Making Machine
Mihring tha hmang lova khawl hmanga agarbati kuang tur siam chhuahna a ni a, phai lam company-te’n an duhthusam ang thlapin a her chhuak thei a, hun rei lo te chhungin tam tak a her hman.

7. Chainless Bicycle: 
Thirsakawr, a rah kalna chain (khaidiat) chu bung awlsam tak a nih avangin chain tel lova khalh theih turin a duang a, kea rah kual a ngai lo. Hei pawh hi, nikumah an kawmthlang kawngpuiah naupang pakhatin thirsakawr a khalh a, a khalh laklawh laiin a chain a bung a, a ke a tithi a, chuta tang chuan chain tel lova thirsakawr siam chhuah tumin hma a la tan a ni.

Comments

  1. Pa ngaihsanawm tak a ni, a hmachhawp la neih te pawh tihlawhtling thei se ka ti ngei mai. A chanchin pawh in ziak tluang thiam zaih2 e :)

    ReplyDelete
  2. Pa ropui tak a ni. Mizote leh midangte tán hna ropui leh hlawk tak thawk zel mawlh teh se.

    ReplyDelete

Post a Comment

Popular Posts

Interview with Frozen Crew

ZORAM TODAY | August 17-31,  2015 (A ugust ni 4, 2015 tlai lam a ni a, a hma zana kan inhrilh lâwk angin Okahito Studio 89, Chanmari-ah kan inhmu a, tlai dar 3:30-a inhmuh tum kan ni a, sikul leh college kal lai  te an nih hlawm avangin an rawn thleng tlai hret. An practice routine tãwt tak karah inkawmna hun tha leh hlimawm tak kan nei thei a, kan lawm takzet a ni.) ZT: Inkawmna hun tha tak min pe a, ZORAM TODAY hmingin lawmthu ka hrilh a che u. Zawhna kan nei nual a, ka zawt nghal mawp mawp mai ang che u aw. FC: Keini pawh kan lawm lutuk. Duh duh min zawt rawh. A hmanhmawhthlak loh. ZT: A hmasa berin in crew hi engtika in din nge? In din tan dan han sawi teh u. FC: January ni 19, 2013 khan kan din. Kan din tan dan tak hi... (An nui deuh thú a) a ho ang reng. Kan thiante’n Chawlhhmun-ah Basketball Tournament final-a lâm turin min sawm a, kan inbe kual a, kalkawngah hming kan inphuah chawp a. Chuta tang chuan tun thlengin kan la ti chho zel a nih hi. ZT: A hmain in

Khiangawia khualzin kawng

ZORAM TODAY | September 1-14, 2015 - Fela Ngente Kum 1967 a ni a, Thailand rama Yasothon Province-ah chuan loneitu inngaitlawm leh ngilnei tak, taima em em bawk a awm a, a hming chu Yam a ni. An khuaah chuan nula zak thei lo ve tak a awm bawk a, ‘Joei’ tiin an ko thin. Kan hriat awlsam dan tur chuan Yam hi ‘Khiangawia’ kha a ni a, Joei hi ‘Vuani’ tia kan hriat kha a ni! He lemchan hmuhnawm em em hi a thupui chu ‘Yam Yasothon’ a ni a, kum 2005, September ni 8-a an tihchhuah tawh a ni. A hnuah part 2 leh 3 te an siam leh a, tunlaia lar em em hi Yam Yasothon-3 niin kum 2013, August ni 8-a an tihchhuah kha a ni. Yam Yasothon-3 Hei hi Khiangawia film thar ber a ni a, a thawnthu tlangpui chu kan hre nual tawh awm e. Khiangawia leh Vuani te chu an innei chho ta a, an fate pawh an puitling chho tan tawh. An fapa upa zawk Khiangmawia leh Khiangawia bialnu hlui Neihsungi fanu upa zawk Jawr-i te chu an inngaizawng a, Khiangawia fapa naupang zawk Khiangsata leh Neihsungi fanu naupang

Advertisement chhuah lovin SSA zirtirtu 58 la

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 Sarva Shiksha Abhiyan (SSA), Mizoram hnuaiah kumin 2015 April thla hnu lamah advertisement chhuah lovin zirtirtu leh thawktu dang atan SSA contract scheme hmangin mi 58 lak an ni. Right to Information Act(RTI) hmanga zawhna, Mizoram SSA Mission Additional State Project Director leh State Public Information Officer(SPIO) ni bawk V. Lalsiamthara’n a chhan dan chuan, SSA hnuaia Middle School leh Primary School-a thawk tur hian advertisement chhuah lovin Mamit district-ah 14, Kolasib district-ah 12, Lunglei district-ah 11, Lawngtlai district-ah 8, Aizawl district-ah 6,  Champhai district leh Serchhip district-ah 3 ve ve leh, Saiha district-ah 1 lak an ni. Heng mi 58 te hi UPST(VIII), UPST, Art Instructor, RP(BRC), RP (Subject Specialist) leh RP (CWSN) te niin heng mite hian an hna an zawm vek tawh a ni. Sawrkar hnuaia hna thla thum aia rei thawh dawn chuan district employment exchange kaltlangin hnaruak awm zat leh dil theih dan tur kimchan

Hmuchhuaktu Prof. Lalnuntluanga

ZORAM TODAY | September 15-5 October, 2015 - Fela Ngente Prof. Lalnuntluanga, Mizoram University-a Dean, Students’ Welfare (DSW) ni lai leh, Environmental Science Department-a professor ni mek chuan research scholar eng emaw zat kaihruaiin a hnuaiah hian mi pathumin Ph.D an zo tawh a, Ph.D scholar kaihhruai (guide) mek mi 8 lai a nei bawk. A hnuaiah vek hian M.Sc. dessertation submit tawh mi 20 chuang an awm tawh. Prof. Lalnuntluanga hi September ni 24, 1975 khan Aizawl-ah a piang a, unau 8 zinga a upa ber a ni. Naupang harhvang leh duhawm tak niin Zemabawk Venglai-ah a seilian bawk. Zirna kawngah a tluang em em a, Nursery atanga Ph.D a zawh thak thlengin Mizoram chhungah vek a zir a ni. Ama insawi dan takah Durtlang pelin lehkha a zir ve ngai lo! Academic line-ah chuan Mizoram tihmingthatute zinga mi a ni a, zirtirna mai bakah zirbingna (research) lamah a kal nasa em em a, a thawhpuite leh a nauteho nen thil thar eng emaw zat an hmuchhuak tawh a, tun hnaiah sangha chi (spe

Grammy Award sem zan thlalak instagram-a like tam zual te

February ni 15, 2016 zana Los Angeles, California-a Grammy Award semnaa Selena Gomez leh Taylor Swift te thian dun thlalak chuan instagram-ah like a hlawh hle a, mi maktaduai hnih chuang zetin an like. Taylor Swift album '1989' chuan album of the year lawmman a dawng nghe nghe. Instagram chuan hemi zana Grammy thlalak upload like hnem zual pangate a tarlang a, Taylor Swift thlalak upload bakah Justin Bieber thlalak pahnihte pawh a tel. Hemi zana instagram hashtag hman tam ber chu #justinbieber, #selenagomez leh #love tih a ni thung. Thlalak like tam pangate chu: 1. Taylor Swift leh Selena Gomez-in red carpet an lut chiah thlalak hi Taylor Swift hian a post a, he thu ziah lai (4:00PM, 17/2/2016) hian like 23,24,720 awm tawhin comment pawh 40,862 zet a awm tawh a ni. Taylor Swift hian instagram-ah follower mi maktaduai 66.5 zet nei tawhin thlalak 845 a upload tawh a, Selena Gomez hian follower maktaduai 65.4 neiin post 1120 zet a nei tawh bawk, 2. Justin Bieber thlalak p