Skip to main content

Kutdawh chungin fahrahte nu

ZORAM TODAY | September 15-5 October, 2015 -Kimi Colney
Kan chhungkua leh keimahni thatna tur chauh ngaihtuah reng renga nitin hun kan hman laiin, mi tam tak chuan anmahni pawh inngaihtuah chang lovin an mihringpuite tan an nun leh hun hlu tak an hmang ral ve mek bawk a. He lei vaivut chhir khu theuh theuh pawh kan inang lo hle âwm asin!


Sindhutai Sapkal hi November ni 14, 1948 khan Maharashtra khaw pakhat Pimpri Meghe-ah a piang a. A nu leh pate’n Sindhutai hi an vanduaina leh retheihna tizualtu maiah ngaiin a hming lemah ‘Chindhi’ an vuah hial a, ‘kawrchhe them’ tihna mai a ni. Sindhutai pa, Abhimanji Sathe hian zirna lama hmasawn turin a duh em em a, a nuin remti lo mah se, bawng veng tur anga chhuahtirin sikulah a kaltir thin. An retheih em avangin, pawl li a zawh chuan sikul an chawlhtir ta nge nge a ni.
 
Kum 10 a nihin a chhungte hian kum 30 mi hi pasal atan an neihtir a. A pasal hi a pa ang bawka bawngpu niin Navargaon-a cheng a ni. Kum 20 a tlin meuh chuan fapa 3 a nei tawh nia!
 
Kum 1972 khan, an khawtlang hruaitute leh forest department chu inremsiamin an khaw bawng êk ro, India rama fuel siam chhuahna tura tangkai tak chu sumdawng nana hmangin a hlawkna an tel fai vek thin tih Sindhutai chuan a hre chhuak ta a, hei hian a rilru a tina hle. Heng bawng êkte hi an khaw nuhovin harsa taka an lak khawm hnua an pho ro thin a ni.
 
Hei hi thuneitute a hriattir a, thuneitute chuan dân thar siamin he thil tha lo tak chu tihtawp a ni ta a. A hnathawh avangin nuho pawhin an thawh hah man tel thei ta bawk. Nimahsela, thil tha a tih hi a tan vanduaina thlentu mai a ni. An khawtlang hruaitu pakhat, Damdaji Asatkar chu a lawm lo hle a, Sindhutai fa pa lai mek chu ama fa niin a chhal a, a pasal in a kalsan phah ta a. A fa hi bawng inah buaipuiin harsa takin a hring a, fa a hrin hnuah a nu awmna panin kein kilometre tam tak a kal a, mahse, a nu chuan barah a lo khawn lo va.
 
A beidawng em em a, intihhlum a duh ut ut hial mai. Duhthlan tur dang neiah a inhre ta lo va, rail chawlhhmunah kut a dawh a, a nitin ei tur a hmu chhuak thin a ni. Hetia harsa leh rethei taka nun a hman lai hian amah anga hrehawm tuarte tana thil tih theih hi a châk em em thin.
Kutdawha a kal kualnaah naupang tam tak, an nu leh pa tel lova khawsa khawngaihthlak tak tak an lo tamzia a hre chiang ta hle a, heng naupangte hi a fa anga ngaiin, thahnemngai lehzuala kutdawhin a enkawl chho ta a.
 
Hun te a kal zel a, Sindhutai chu fahrah a hmuh remchang apiangte nu ni turin a inpe ta tawp a. Mak tak maiin, ama fa, a rila rah ngei chu Shrimant Dagdu Sheth Halwai Trust-ah a pe daih leh lawi si. Hei hi a chhan chu, a fa lak (adopt)-te leh ama fa hrinte inkara inthliarhranna a awm loh nan leh, angkhat veka a en theih nan a ni!
 
A hmasa ber atan Chikhaldara khuaah fahrah naupangte enkawlna hmun a din a, hemi hnu hian hmun dang dangah pawh a din chho zel bawk. A fahrah enkawlte chawm nan hian hmun hrang hrangah thu sawiin kut a dawh kual thin.
 
Hemi hnu hian Sindhutai Sapkal hian a nun pum chu fahrahte tan a hlãn tawp mai a ni. A fahrah enkawlte’n hriselna tha an neih theih nan te, eitur tha an neih theih nante theihtawp chhuahin a thawk tang tang thin a. Vawiin thleng hian fahrah 1050 chuang  enkawl seilian tawhin, makpa 207, mo 36 leh tu 1000 chuang a nei tawh a ni. Khawvela makpa ngah ber a ni hial âwm asin! A fa (fahrah)-te zingah hian mi ropui tak tak, doctor te, zirtirtu te, danhremi te awm tawhin, a then phei chuan fahrah enkawlna an din zui nghe nghe a ni.
 
Kum 80 mi a nihin a pasal, amah kalsan tawh chuan inchhirin ngaihdam a rawn dil a, mahse, Sindhutai chuan, “Kei chu nu ka ni a, chuvang chuan nang pawh fa ang bakin ka en thei lo vang che,” a lo ti a. A pasalin Sindhutai-i fahrah in a tlawh tum pawhin a pasal chu a fa upa ber angin a inhmelhriattir mai a ni.
 
Midangte tana a thawh that em avangin Sindhutai Sapkal hian chawimawina chi hrang hrang 272 teh meuh mai a dawng tawh a, heng a chawimawina dawnte hi fahrah enkawlna in sak nan leh ram lei nan a hmang ral zel bawk.
 
A thil tih that em avangin mite hriat a hlawh zel a, Kum 2010 khan a chanchin behchhanin Marathi film, ‘Mee Sindhutai Sapkal’ tih chu siam a ni a, he movie hi 54th London Film Festival-a chhuah tura thlan zingah a tel nghe nghe.
 
Sindhutai Sapkal hi han en mai chuan, nu naran tak niin a lang a, mahse, a thinlung hmangaihna ngah em em hian mite ngaihsan tlak leh entawn tlakah siamin, he khawvel mi ropuite zinga chhiar tel loh theih a ni ta lo a ni.
 

Comments

Popular Posts

Albert Einstein chanchin i hriat loh te

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 - Lalmuansanga Hlondo Khawvel awm chhung zawnga theihnghilh tawh ngai loh tur, mi tam takin scientist ropui bera an ngaih Albert Einstein hian chanchin maksak tak tak a ngah hle; hriatreng a nih theihna tura khawvel a hnutchhiah thilte hi ropui tak tak a ni hlawm. A nunkawng zawha a thil tihte avangin vawiin thlengin amah belchiangtute mak tih leh ngaihhlut a la hlawh zel a ni. Albert Einstein chungchang i hriat loh 10 (sawm) lek i hre leh tur hian i ngaihsanna a tizual nge a tinêp sawt ang le? Theory of Relativity Albert Einstein-a theory ropui bera ngaih ‘Theory of Relativity’ hi midang hnen atanga a ruk, ama hming chawia buatsaih niin mi thenkhat chuan an ngai. German scientist David Hilbert leh ama tantu te chuan, he Theory of Relativity hi Albert Einstein-a’n a hnen atanga rua hmingthatna zawng zawng khûmah an puh a ni. A nihna takah chuan Hilbert hian Einstein-a theory tam tak hi a copy zawk niin an sawi. Mi tam tak chuan, Einst...

Khiangawia khualzin kawng

ZORAM TODAY | September 1-14, 2015 - Fela Ngente Kum 1967 a ni a, Thailand rama Yasothon Province-ah chuan loneitu inngaitlawm leh ngilnei tak, taima em em bawk a awm a, a hming chu Yam a ni. An khuaah chuan nula zak thei lo ve tak a awm bawk a, ‘Joei’ tiin an ko thin. Kan hriat awlsam dan tur chuan Yam hi ‘Khiangawia’ kha a ni a, Joei hi ‘Vuani’ tia kan hriat kha a ni! He lemchan hmuhnawm em em hi a thupui chu ‘Yam Yasothon’ a ni a, kum 2005, September ni 8-a an tihchhuah tawh a ni. A hnuah part 2 leh 3 te an siam leh a, tunlaia lar em em hi Yam Yasothon-3 niin kum 2013, August ni 8-a an tihchhuah kha a ni. Yam Yasothon-3 Hei hi Khiangawia film thar ber a ni a, a thawnthu tlangpui chu kan hre nual tawh awm e. Khiangawia leh Vuani te chu an innei chho ta a, an fate pawh an puitling chho tan tawh. An fapa upa zawk Khiangmawia leh Khiangawia bialnu hlui Neihsungi fanu upa zawk Jawr-i te chu an inngaizawng a, Khiangawia fapa naupang zawk Khiangsata leh Neihsungi fanu nau...

Advertisement chhuah lovin SSA zirtirtu 58 la

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 Sarva Shiksha Abhiyan (SSA), Mizoram hnuaiah kumin 2015 April thla hnu lamah advertisement chhuah lovin zirtirtu leh thawktu dang atan SSA contract scheme hmangin mi 58 lak an ni. Right to Information Act(RTI) hmanga zawhna, Mizoram SSA Mission Additional State Project Director leh State Public Information Officer(SPIO) ni bawk V. Lalsiamthara’n a chhan dan chuan, SSA hnuaia Middle School leh Primary School-a thawk tur hian advertisement chhuah lovin Mamit district-ah 14, Kolasib district-ah 12, Lunglei district-ah 11, Lawngtlai district-ah 8, Aizawl district-ah 6,  Champhai district leh Serchhip district-ah 3 ve ve leh, Saiha district-ah 1 lak an ni. Heng mi 58 te hi UPST(VIII), UPST, Art Instructor, RP(BRC), RP (Subject Specialist) leh RP (CWSN) te niin heng mite hian an hna an zawm vek tawh a ni. Sawrkar hnuaia hna thla thum aia rei thawh dawn chuan district employment exchange kaltlangin hnaruak awm zat leh dil theih dan tur kim...

Zoram tana voh Vohbik

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 - Fela Ngente Hosana’ leh ‘Khualzinna ram’ tih hla hre pha lo tan pawh ‘Vana h lawmman ka tan a awm’ tih hla chu hriat loh rual a ni lo vang. ‘The Sun Beams’ hun a liam a, kum 2000 AD a lo her chhuah meuh chuan Mizo gospel music industry sawi nghing lawih thei thil a thleng ta! Kum 2001 June thla a lo thlen chuan tun thlenga kan hriat lar tak em em ‘VOHBIK’ chu Aizawl nula zaithiam palite’n an din a, member panga ni tura an inbeisei viau laiin an zinga pakhat chuan rokhawlhna avangin a zawm thei lo va, Zoram rimawi khawvela hming dai leh ngai tawh lo turin ke an pên ta a ni. An indin tirh hian hming an la nei mai lo va, Mizo hming neih ngei an duh bawk si avangin an phuah kual nasa hle a, a enga mah chu remchangin an hre thei si lo va, thla khat hnu velah an member zinga pakhat Vari zan mu chu zing dar 2 velah a harh hlawl mai a, ‘Vohbik’ tih chu a rilruah a awm ta tlat mai a; tichuan, in-phone kualin a hming chu an duh hle a, a lehl...

ZNP in an President hluiin dan a palzut an ti

 ZORAM  NATIONALIST  Vawiin September 25, 2020 hian Zoram Nationalist Party(ZNP) chuan an General Secretary JV Pahlira hminga thuchhuah an siam ah ZNP chuan MLA 10 laiin Mizoram Assembly Speaker hnena ZLP Opposition Group Leader Pu Lalduhawma, MLA Ex-President, ZNP chu India Constitution 10th Schedule Para 2(2) a bawhchhiat avanga, a MLA nihna disqualify tura thu an thlen hi thil tih awm takah ZNP Gen. Hqrs chuan a ngai a ni, an ti. An thuchhuah in a tarlan danin ZNP Constitution Bung 7, Para 34 in a sawi angin ‘General Assembly chu Party inkhawmpui lian ber leh thuneitu sangber a ni’ atih mek lai leh Bung 6 Para 33(C) National Council thuneihna - “Thu hmanhmawh ah chuan General Assembly ai a awh thei ang” tih a ni laia ZNP Constitution bawhchhia a ZNP pumpui ZPM Party a in chhunluh vek thu a puang ringawt mai chu mak an tih thu sawiin " MLA (Lalduhoma) a nih ve theihna tur atana kawng engkima theihtawp chhuah tu ZNP mipui te zahlohna leh palzutna-ah ZNP Gen. Hqrs. chuan ...