Skip to main content

Kutdawh chungin fahrahte nu

ZORAM TODAY | September 15-5 October, 2015 -Kimi Colney
Kan chhungkua leh keimahni thatna tur chauh ngaihtuah reng renga nitin hun kan hman laiin, mi tam tak chuan anmahni pawh inngaihtuah chang lovin an mihringpuite tan an nun leh hun hlu tak an hmang ral ve mek bawk a. He lei vaivut chhir khu theuh theuh pawh kan inang lo hle âwm asin!


Sindhutai Sapkal hi November ni 14, 1948 khan Maharashtra khaw pakhat Pimpri Meghe-ah a piang a. A nu leh pate’n Sindhutai hi an vanduaina leh retheihna tizualtu maiah ngaiin a hming lemah ‘Chindhi’ an vuah hial a, ‘kawrchhe them’ tihna mai a ni. Sindhutai pa, Abhimanji Sathe hian zirna lama hmasawn turin a duh em em a, a nuin remti lo mah se, bawng veng tur anga chhuahtirin sikulah a kaltir thin. An retheih em avangin, pawl li a zawh chuan sikul an chawlhtir ta nge nge a ni.
 
Kum 10 a nihin a chhungte hian kum 30 mi hi pasal atan an neihtir a. A pasal hi a pa ang bawka bawngpu niin Navargaon-a cheng a ni. Kum 20 a tlin meuh chuan fapa 3 a nei tawh nia!
 
Kum 1972 khan, an khawtlang hruaitute leh forest department chu inremsiamin an khaw bawng êk ro, India rama fuel siam chhuahna tura tangkai tak chu sumdawng nana hmangin a hlawkna an tel fai vek thin tih Sindhutai chuan a hre chhuak ta a, hei hian a rilru a tina hle. Heng bawng êkte hi an khaw nuhovin harsa taka an lak khawm hnua an pho ro thin a ni.
 
Hei hi thuneitute a hriattir a, thuneitute chuan dân thar siamin he thil tha lo tak chu tihtawp a ni ta a. A hnathawh avangin nuho pawhin an thawh hah man tel thei ta bawk. Nimahsela, thil tha a tih hi a tan vanduaina thlentu mai a ni. An khawtlang hruaitu pakhat, Damdaji Asatkar chu a lawm lo hle a, Sindhutai fa pa lai mek chu ama fa niin a chhal a, a pasal in a kalsan phah ta a. A fa hi bawng inah buaipuiin harsa takin a hring a, fa a hrin hnuah a nu awmna panin kein kilometre tam tak a kal a, mahse, a nu chuan barah a lo khawn lo va.
 
A beidawng em em a, intihhlum a duh ut ut hial mai. Duhthlan tur dang neiah a inhre ta lo va, rail chawlhhmunah kut a dawh a, a nitin ei tur a hmu chhuak thin a ni. Hetia harsa leh rethei taka nun a hman lai hian amah anga hrehawm tuarte tana thil tih theih hi a châk em em thin.
Kutdawha a kal kualnaah naupang tam tak, an nu leh pa tel lova khawsa khawngaihthlak tak tak an lo tamzia a hre chiang ta hle a, heng naupangte hi a fa anga ngaiin, thahnemngai lehzuala kutdawhin a enkawl chho ta a.
 
Hun te a kal zel a, Sindhutai chu fahrah a hmuh remchang apiangte nu ni turin a inpe ta tawp a. Mak tak maiin, ama fa, a rila rah ngei chu Shrimant Dagdu Sheth Halwai Trust-ah a pe daih leh lawi si. Hei hi a chhan chu, a fa lak (adopt)-te leh ama fa hrinte inkara inthliarhranna a awm loh nan leh, angkhat veka a en theih nan a ni!
 
A hmasa ber atan Chikhaldara khuaah fahrah naupangte enkawlna hmun a din a, hemi hnu hian hmun dang dangah pawh a din chho zel bawk. A fahrah enkawlte chawm nan hian hmun hrang hrangah thu sawiin kut a dawh kual thin.
 
Hemi hnu hian Sindhutai Sapkal hian a nun pum chu fahrahte tan a hlãn tawp mai a ni. A fahrah enkawlte’n hriselna tha an neih theih nan te, eitur tha an neih theih nante theihtawp chhuahin a thawk tang tang thin a. Vawiin thleng hian fahrah 1050 chuang  enkawl seilian tawhin, makpa 207, mo 36 leh tu 1000 chuang a nei tawh a ni. Khawvela makpa ngah ber a ni hial âwm asin! A fa (fahrah)-te zingah hian mi ropui tak tak, doctor te, zirtirtu te, danhremi te awm tawhin, a then phei chuan fahrah enkawlna an din zui nghe nghe a ni.
 
Kum 80 mi a nihin a pasal, amah kalsan tawh chuan inchhirin ngaihdam a rawn dil a, mahse, Sindhutai chuan, “Kei chu nu ka ni a, chuvang chuan nang pawh fa ang bakin ka en thei lo vang che,” a lo ti a. A pasalin Sindhutai-i fahrah in a tlawh tum pawhin a pasal chu a fa upa ber angin a inhmelhriattir mai a ni.
 
Midangte tana a thawh that em avangin Sindhutai Sapkal hian chawimawina chi hrang hrang 272 teh meuh mai a dawng tawh a, heng a chawimawina dawnte hi fahrah enkawlna in sak nan leh ram lei nan a hmang ral zel bawk.
 
A thil tih that em avangin mite hriat a hlawh zel a, Kum 2010 khan a chanchin behchhanin Marathi film, ‘Mee Sindhutai Sapkal’ tih chu siam a ni a, he movie hi 54th London Film Festival-a chhuah tura thlan zingah a tel nghe nghe.
 
Sindhutai Sapkal hi han en mai chuan, nu naran tak niin a lang a, mahse, a thinlung hmangaihna ngah em em hian mite ngaihsan tlak leh entawn tlakah siamin, he khawvel mi ropuite zinga chhiar tel loh theih a ni ta lo a ni.
 

Comments

Popular Posts

Mizo band lar The Prophets

ZORAM TODAY | November 3-16, 2015 - Fela Ngente An band hming i la hre ngai lo a nih pawhin LPS Top Chart (Top 10) a lang mek ‘Arora’ hla tal chu i hre ngei ang. Chu pawh i la en lo a nih chuan YouTube lamah han zawng la, ngaithla chhin teh. Beidawnna ruama t hu, hmalam huna beiseina nei tawh miah lo leh nun chaute chhawk zangkhai thei hla t ha tak hi i hriat loh kan duh lo. He hla avang hian mahni nunna lak duh em em tlangval pakhat chuan beiseina neih phahin beidawnna khur a t angin a tal chhuah phah asin. A TIRAH CHUAN Mizo Progressive Metal Band hmasa ber tia chhal theih turin October ni 25, 2009 khan ‘The Prophets’ hi din a ni a, an din kum hian hmalakna lian tham an nei lo. A kum leh (2010) a t angin nasa zawkin an bei a, a enga mah hmaa music video siam nghal ngawt chu t ha an tih loh avangin inelna hrang hranga tel chho phawt turin rilru an siam a. Tichuan,  Livewire MOOD INDIGO, 2011-a Sikkim khawpui Gangtok-a neihah an thawhrimna chu mal sawmsak niin pathum...

Mizo tlangval siam android games a hlawhtling

ZORAM TODAY | August 17-31,  2015  July thla chawhnu lama publish, ‘Bajrangi Bhaijaan’ mobile android games chu playstore-a download theiha dah a nih atanga kar hnih hnu lawkah mi nuai thum chuangin an download tawh a, Google Play ‘new free games’-ah pahnihna a ni mek a, action bik free games-ah pakhatna a ni mek bawk. Chu mai a la ni lo, Google Play-a free games awm zawng zawngah 13-na a ni mek; ranking hi active users leh download tam zawng atanga siam a ni ber. He games siamtu hi Chaltlang tlangval Kima @Mizohican a ni a, July ni 11-a tihchhuah a ni. Nikum kum tawp lam khan India rama mobile games development company lar ni chho mek ‘FITH Media’ company chu a thiante nen an din a; tun thlengin playstore-ah games pasarih an publish tawh a, an games siam hmasak pahnih - ‘Nikal Padi: Slumdog Plumber & Pipes Puzzle’ leh ‘Where's My Cat’ tih games-te hi India rama gaming ho zawng zawng hruaitu lu NASSCOM Game Developers Conference (NGDC)-ah ‘Mobile Game of th...

Khiangawia khualzin kawng

ZORAM TODAY | September 1-14, 2015 - Fela Ngente Kum 1967 a ni a, Thailand rama Yasothon Province-ah chuan loneitu inngaitlawm leh ngilnei tak, taima em em bawk a awm a, a hming chu Yam a ni. An khuaah chuan nula zak thei lo ve tak a awm bawk a, ‘Joei’ tiin an ko thin. Kan hriat awlsam dan tur chuan Yam hi ‘Khiangawia’ kha a ni a, Joei hi ‘Vuani’ tia kan hriat kha a ni! He lemchan hmuhnawm em em hi a thupui chu ‘Yam Yasothon’ a ni a, kum 2005, September ni 8-a an tihchhuah tawh a ni. A hnuah part 2 leh 3 te an siam leh a, tunlaia lar em em hi Yam Yasothon-3 niin kum 2013, August ni 8-a an tihchhuah kha a ni. Yam Yasothon-3 Hei hi Khiangawia film thar ber a ni a, a thawnthu tlangpui chu kan hre nual tawh awm e. Khiangawia leh Vuani te chu an innei chho ta a, an fate pawh an puitling chho tan tawh. An fapa upa zawk Khiangmawia leh Khiangawia bialnu hlui Neihsungi fanu upa zawk Jawr-i te chu an inngaizawng a, Khiangawia fapa naupang zawk Khiangsata leh Neihsungi fanu nau...

Albert Einstein chanchin i hriat loh te

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 - Lalmuansanga Hlondo Khawvel awm chhung zawnga theihnghilh tawh ngai loh tur, mi tam takin scientist ropui bera an ngaih Albert Einstein hian chanchin maksak tak tak a ngah hle; hriatreng a nih theihna tura khawvel a hnutchhiah thilte hi ropui tak tak a ni hlawm. A nunkawng zawha a thil tihte avangin vawiin thlengin amah belchiangtute mak tih leh ngaihhlut a la hlawh zel a ni. Albert Einstein chungchang i hriat loh 10 (sawm) lek i hre leh tur hian i ngaihsanna a tizual nge a tinêp sawt ang le? Theory of Relativity Albert Einstein-a theory ropui bera ngaih ‘Theory of Relativity’ hi midang hnen atanga a ruk, ama hming chawia buatsaih niin mi thenkhat chuan an ngai. German scientist David Hilbert leh ama tantu te chuan, he Theory of Relativity hi Albert Einstein-a’n a hnen atanga rua hmingthatna zawng zawng khûmah an puh a ni. A nihna takah chuan Hilbert hian Einstein-a theory tam tak hi a copy zawk niin an sawi. Mi tam tak chuan, Einst...

Mizo thalaite chotu Indian Army Officer nula Lt. Babie Lalduhsangi

ZORAM TODAY | October 6-19 October, 2015 Tun hnaia Mizo nula chhuanawm berte zinga rawn inhlãngkai Lt. Babie Lalduhsangi chu a training zo chawlh hmanga a lo haw zawk lai kan kawm thei hlauh mai a, sipai officer a nih chhoh dan leh a chanchin hrang hrang kan zawt a, hun tha tak min pek avangin a chungah kan lawm takzet a ni. Babie Lalduhsangi hi kum 2014 October thlaah Officers’ Training Academy (OTA) Chennai-ah a lut thla a, hetah hian mipa leh hmeichhia training pawlh vekin inelna hrang hrangah mipa leh hmeichhia an thliar hran lo! A sam sei mawi em em mai chu mi dang rualin an nawr kawlhsak vek a. An training chhung hian harsatna zawng zawng hneh dan an zir ni berin a lang. A chang chuan darkar 3 chauh te mutna hun an nei a, mel tam tak tlan te a ngai a. Hriatna tizau turin zirna lam an bei reng bawk. Thla 11 an intuaihriam hnuah kumin 2015 September thla khan an zo (commissioned) ta a,  hetia an zawh hian Lieutenant (arsi 2 bel) puitling an ni ta a ni. Sipai office...