Skip to main content

Office of Profit: Mithiamte'n eng nge an sawi?

ZORAM TODAY | September 1-14, 2015

Hriata Chhangte, Mining Engineer
“Office of Profit kan tih, lar ve tak hi The English Act of Settlement, 1701-ah daih khan khel tan a lo ni tawh a. India ramah chuan kan Danpui Article 102(1) (A)-ah leh 191(E)-ah te leh Section 9(A) of the Representation of People Act 1951-ah te thailan niin Office of Profit chu eng nge ni chiah tih sawifiahna mumal a awm lo thung. Court-in emaw, Election Commission-in case dinhmun, facts and environment of the case enin thutlukna an siam mai thin rih a ni. India ramah chuan MP/MLA te hi chutiang Office of Profit-a thawk chung chuan nih theih loh a ni. 

“Office of Profit tih ngaihdan a lo chhuahna chhan ber chu sawrkar dân siamtu (legislature as MP/MLA) nih kha sawrkar hna (public office) thawk (executive post/officer) chung chuan an che fair lo palh ang tih hlauh vang a ni ber. Tu mawhphurhna (duty as MP/MLA) leh a sum hmuhna (interest as officer) kha duh aiin a lo inchawbe palh ang tih hlauhna a\anga chhuak a ni ber. OFFICE kan tih hi, sawrkar hna, public office han tih deuh bik tur, eng department office emaw board emaw/council, cooperative society etc, sawrkar thuneihna (administrative control) a neih ve det det tawh hrim hrim emaw, sawrkar sum (public fund) atanga chu office chu run emaw, a thawkte hlawh pek a nih hrim hrim chuan office tih a ni ta phawt.

“PROFIT tih ve thung chu, sum tlem tham tak, a hna thawh hisapa pek let ve ni lo, compensatory emaw, honorarium kan tih ang chi, lawmthu sawina ang lek chi-a pek ni lo, mite ngaih pawha thawh châkawm pha, hlawkna sum leh pai eng ang chi pawh tlem lua emaw, tam lua pawh awm lova chu hna, office or post chuan a ken tel hrim hrim chuan Office of Profit a ni tihna a ni. Sum hlawh lem lo pawha administrative leh executive powers ringawt pawh a ken tel chuan Office of Profit tia ngaih tho tur a ni âwm e. British original concept hi a pui khawp mai. ‘No person who has an office or place of profit under the King or receives pension from the Crown shall ber capable of serving as Member of the House of Commons’ a ti mauh mai.

“Kan Mizoram-a sawrkar hna pensioners (Ex-office profiteers) ho ram leh hnam inla hmangaih leh thar ta vela public leaders line lama inlak fatu uar chho leh ta viau hlawm zel ang chi hi India ram state dangah uar ve hlawm tak maw... Ram changkangah chuan an uar lo, chance awm hman lo emaw, an phal lo mai emaw niin a lang a...nge, heng kan pensioners te tluka ram leh hnam min hruaitu tur civil society atangin kan la inchher chhuak thei meuh lo?”
____________

Dr. K.C. Malsawmzauva, Asst. Professor, Mizoram University
“Pu Lal Thanzara bàn chhan hi thil dik ni ngeiin a lang. An chhui hmaa bàn fel mai hi a finthlak ber mai, dân mit atanga en pawhin a bàn hi a ngaih hmel tho si a. He ‘office of profit’ hnuaiah tho hian a pi Sonia Gandhi pawh kha opposition te nawrna avangin post hrang hrang a bànsan kha. Amitabh Bachchan nupui pawh UP Film Development-a chairperson a nih avang ringawtin Rajya Sabha MP a\angin a bâng tawh. Tun hnaiah, January thla khan UP MLA pahnih Bajrang Bahadur Singh leh Uma Shankar Singh te pawh sawrkar contract-ah an lo inrawlh ve avangin an chawlhtir bawk.

“Pu Patea bàn atanga zawhna awm ta zawk chu, minister leh MLA te, eng association leh pawlah chairman-a kan ruat te hi FIR thehluhna tham a tlingin ka hria. MZI te pawh hi tunge maw an chairman le? Cricket leh Sports lamah te hian eng nge kan dinhmun hi le? Jaya Bachchan kha chu filmstar a ni a, MP a nih hma pawhin a eizawnna a ni. Chu pawh an disqualify si chuan zai ngai lo leh inkhel ngai lo te chairman nih hi chhui a ngai lo maw? A tawp berah chuan, ram hruaitu tur te hi chu kan duhtuia kan thîkthu pawh a chhiat a ngai.”
____________

C. Lallianchhunga, Asst. Professor, Mizoram University
“Pu Lal Thanzara hi bâng lo mah se, amah an puhna hi amah beitute tan pawha bawhzui hlei theih loh, Election Commission of India pawhin ngaihdan a lo siam ngheh tawhna chungchang a ni a, chumi awmzia chu risk sang tak lain Pu Lal Thanzara hian mipui court hmachhawn a thlang zawk tihna a ni. Kum 2006-a Naveen Jindal-a kha Member of Parliament ni chunga hlawkna dang office pawimawh chelha puh a ni a, nihna pawimawh tam tak an tarlan zingah Vice President (Jindal Steel and Power Limited) leh Director (Jindal Power Limited) a tel a; hemi chungchangah hian Election Commission chuan hengmimal company-te hi sawrkar hnuaia awm an nih loh avangin ngaihtuah theih a ni lo, a lo ti daih tawh a.

"Office of Profit chungchang hi Supreme Court-in kum 1971 khan Shivamurthy Swami vs Agadi Sanganna Andanappa case-ah thutlukna a lo siam tawh a, private company hi Office of Profit hian a huam lo a ni âwm e. Tin, Election Commission hian ama thuin Office of Profit chungchang hi a ngaihtuah ngai lo va, India President-in India Danpui Article 102 (1-a) anga hêkna a dawn Article 103 hmanga a ngaihtuah dawnin Election Commission hi MP te chungchangah a râwn thin a; MLA te chungchang pawh Article 191 (1-a) hmanga hêkna Governor-in a dawn chu article 192 hmanga thutlukna a siam hmain Election Commission rawtna a ngaichang thin a, Election Commission rawtna ang hian India President leh State Governor te hian thutlukna an siam thin a ni.

“Hengte vang hian Office of Profit chungchanga Pu Lal Thanzara beihna hi amah beitute tan pawh bawhzui hleih theih loh a nihna lai a awm chungin Pu Lal Thanzara chuan mipui court lamah he buaina hi a rawn theh chhuak a; opposition party-te’n nge amah leh a awmna party-in hlawkna tel ber dawn tih pawh kan hre thuai ang. Awlsam taka Council of Minister leh MLA atanga Pu Lal Thanzara bâng hi Opposition party leh a bàn nana hmalatu mi thahnemngaite hian hlawhtlinnaah an ngai a nih chuan an ring sual viau maithei bawk a ni.”
______________

H.C. Vanlalruata, PTI Correspondent
“Health Minister leh MLA a nihna atanga bâng Pu Lal Thanzara bàn chhan hi ‘Office of Profit’ chungchang a ni em tih ka hrethiam chiah lo va. Office of Profit hi chu Minister/MP/MLA ni chunga hlawh leh hlâwkna neia sawrkar din eng emaw agency-a nihna neih niin a lang. An puhna hi chu sawrkara Parliamentary Secretary leh Minister ni chungin company pakhat (ama enkawl leh a tã nia ziaka a puan ngei)-in sawrkarah biscuit supply-in hlâwkna cheng vaibelchhe tel a hmu tih a ni a. Chu lo lehah chuan a u Chief Minister hna chanpual, amahin a puih PWD-a hna lian tham tak tak thawktu company-ah hlâwkna tel thei turin ‘share’ tam tak a lo nei niin an puh ni maiah ka ngai. An puhna avang hian Minister leh MLA a nihna atanga bàn (disqualify) theih a nih hriain a bâng ni maiah ka ngai bawk. 

Comments

Popular Posts

Albert Einstein chanchin i hriat loh te

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 - Lalmuansanga Hlondo Khawvel awm chhung zawnga theihnghilh tawh ngai loh tur, mi tam takin scientist ropui bera an ngaih Albert Einstein hian chanchin maksak tak tak a ngah hle; hriatreng a nih theihna tura khawvel a hnutchhiah thilte hi ropui tak tak a ni hlawm. A nunkawng zawha a thil tihte avangin vawiin thlengin amah belchiangtute mak tih leh ngaihhlut a la hlawh zel a ni. Albert Einstein chungchang i hriat loh 10 (sawm) lek i hre leh tur hian i ngaihsanna a tizual nge a tinêp sawt ang le? Theory of Relativity Albert Einstein-a theory ropui bera ngaih ‘Theory of Relativity’ hi midang hnen atanga a ruk, ama hming chawia buatsaih niin mi thenkhat chuan an ngai. German scientist David Hilbert leh ama tantu te chuan, he Theory of Relativity hi Albert Einstein-a’n a hnen atanga rua hmingthatna zawng zawng khûmah an puh a ni. A nihna takah chuan Hilbert hian Einstein-a theory tam tak hi a copy zawk niin an sawi. Mi tam tak chuan, Einst...

Khiangawia khualzin kawng

ZORAM TODAY | September 1-14, 2015 - Fela Ngente Kum 1967 a ni a, Thailand rama Yasothon Province-ah chuan loneitu inngaitlawm leh ngilnei tak, taima em em bawk a awm a, a hming chu Yam a ni. An khuaah chuan nula zak thei lo ve tak a awm bawk a, ‘Joei’ tiin an ko thin. Kan hriat awlsam dan tur chuan Yam hi ‘Khiangawia’ kha a ni a, Joei hi ‘Vuani’ tia kan hriat kha a ni! He lemchan hmuhnawm em em hi a thupui chu ‘Yam Yasothon’ a ni a, kum 2005, September ni 8-a an tihchhuah tawh a ni. A hnuah part 2 leh 3 te an siam leh a, tunlaia lar em em hi Yam Yasothon-3 niin kum 2013, August ni 8-a an tihchhuah kha a ni. Yam Yasothon-3 Hei hi Khiangawia film thar ber a ni a, a thawnthu tlangpui chu kan hre nual tawh awm e. Khiangawia leh Vuani te chu an innei chho ta a, an fate pawh an puitling chho tan tawh. An fapa upa zawk Khiangmawia leh Khiangawia bialnu hlui Neihsungi fanu upa zawk Jawr-i te chu an inngaizawng a, Khiangawia fapa naupang zawk Khiangsata leh Neihsungi fanu nau...

Advertisement chhuah lovin SSA zirtirtu 58 la

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 Sarva Shiksha Abhiyan (SSA), Mizoram hnuaiah kumin 2015 April thla hnu lamah advertisement chhuah lovin zirtirtu leh thawktu dang atan SSA contract scheme hmangin mi 58 lak an ni. Right to Information Act(RTI) hmanga zawhna, Mizoram SSA Mission Additional State Project Director leh State Public Information Officer(SPIO) ni bawk V. Lalsiamthara’n a chhan dan chuan, SSA hnuaia Middle School leh Primary School-a thawk tur hian advertisement chhuah lovin Mamit district-ah 14, Kolasib district-ah 12, Lunglei district-ah 11, Lawngtlai district-ah 8, Aizawl district-ah 6,  Champhai district leh Serchhip district-ah 3 ve ve leh, Saiha district-ah 1 lak an ni. Heng mi 58 te hi UPST(VIII), UPST, Art Instructor, RP(BRC), RP (Subject Specialist) leh RP (CWSN) te niin heng mite hian an hna an zawm vek tawh a ni. Sawrkar hnuaia hna thla thum aia rei thawh dawn chuan district employment exchange kaltlangin hnaruak awm zat leh dil theih dan tur kim...

Zoram tana voh Vohbik

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 - Fela Ngente Hosana’ leh ‘Khualzinna ram’ tih hla hre pha lo tan pawh ‘Vana h lawmman ka tan a awm’ tih hla chu hriat loh rual a ni lo vang. ‘The Sun Beams’ hun a liam a, kum 2000 AD a lo her chhuah meuh chuan Mizo gospel music industry sawi nghing lawih thei thil a thleng ta! Kum 2001 June thla a lo thlen chuan tun thlenga kan hriat lar tak em em ‘VOHBIK’ chu Aizawl nula zaithiam palite’n an din a, member panga ni tura an inbeisei viau laiin an zinga pakhat chuan rokhawlhna avangin a zawm thei lo va, Zoram rimawi khawvela hming dai leh ngai tawh lo turin ke an pên ta a ni. An indin tirh hian hming an la nei mai lo va, Mizo hming neih ngei an duh bawk si avangin an phuah kual nasa hle a, a enga mah chu remchangin an hre thei si lo va, thla khat hnu velah an member zinga pakhat Vari zan mu chu zing dar 2 velah a harh hlawl mai a, ‘Vohbik’ tih chu a rilruah a awm ta tlat mai a; tichuan, in-phone kualin a hming chu an duh hle a, a lehl...

ZNP in an President hluiin dan a palzut an ti

 ZORAM  NATIONALIST  Vawiin September 25, 2020 hian Zoram Nationalist Party(ZNP) chuan an General Secretary JV Pahlira hminga thuchhuah an siam ah ZNP chuan MLA 10 laiin Mizoram Assembly Speaker hnena ZLP Opposition Group Leader Pu Lalduhawma, MLA Ex-President, ZNP chu India Constitution 10th Schedule Para 2(2) a bawhchhiat avanga, a MLA nihna disqualify tura thu an thlen hi thil tih awm takah ZNP Gen. Hqrs chuan a ngai a ni, an ti. An thuchhuah in a tarlan danin ZNP Constitution Bung 7, Para 34 in a sawi angin ‘General Assembly chu Party inkhawmpui lian ber leh thuneitu sangber a ni’ atih mek lai leh Bung 6 Para 33(C) National Council thuneihna - “Thu hmanhmawh ah chuan General Assembly ai a awh thei ang” tih a ni laia ZNP Constitution bawhchhia a ZNP pumpui ZPM Party a in chhunluh vek thu a puang ringawt mai chu mak an tih thu sawiin " MLA (Lalduhoma) a nih ve theihna tur atana kawng engkima theihtawp chhuah tu ZNP mipui te zahlohna leh palzutna-ah ZNP Gen. Hqrs. chuan ...