Skip to main content

Khawvela architect kuthnu ropui 10

ZORAM TODAY | August 17-31,  2015 —Lalmuansanga Hlondo

Khawvelah hian theih loh a awm lo emaw tih mai turin hmasawnna a thang reng a, ram hrang hrang hian hun reilote daih project siam vak vak ai chuan hun rei zawk daih tur project siam an intihhmuh tawh a, lêt leh tur a awm dawn a ni tih an hriatchianah ngat phei chuan sum an sêng huai ngam viau thin. Hmasawnna hi sum tlem leh tamah a innghat ber lo va, a awm chhun hman thiamna leh ngaihtuahnaah a innghat zawk a ni. Saudi Royal family te, China te khi infrastructural investment lama ke pen nasa te an ni. Khawvela mihring thil sak mak leh ropui deuh deuh 10 i han chhui teh ang.

1. Chinese Supercity
New York hi khawvela metropolitant city lian berte zing ami niin mi maktaduai 20 lai an chêng a ni. Mahse, China rama Jing-Jin-Ji lakah chuan tê tak a ni dawn! He khawpui thar tur plan hian khawpui pathum Beijing, Tianjin leh Hebei thlunzawm ang. Ruahman dan chuan he khawpuiah hian mi maktaduai 130 an cheng dawn a, khawvel ram tam tak aiin he khawpui hi a lian zawk dawn!

He khawpui thar tur hi 2,12,000 sq km laia zau a ni dawn a, Austria leh Greece ram belhkhawm ai pawhin a zau zawk dawn a ni! China president Xi Jinping sawi danin, heng khawpui pathum thlunzawmte hian pawimawh bikna an nei theuh dawn a; Beijing chu cultural leh technology lam bik bunna hmun tur niin Tianjin chu thil siamchhuahna hmun a ni ang a, Hebei-ah pawh industry tenau eng emaw zat din a ni dawn bawk. Heng khawpuite hi darkar rei lo te chhungin rel tlan chak chi hmangin a intlawhpawh zung zung thei dawn a ni. He project hi kum 2013 atanga thawh tan niin kum 2020-ah zawh hman tum a ni. 

2. San Francisco–Los Angeles Hyperloop
Boruaka hrui thlunzawm hmanga inkalpawhna pui tham tak siam tumin mi hausa tawntaw Elon Musk chu a che chhuak ta! He a thil tum hi Los Angeles leh San Francisco khawpui pahnih inkalpawhna tur a ni. Kumin May thla khan California transportation company chuan he hna thawh tan phalna a hmu tawh nghe nghe.

A hlawhtling a nih chuan khawpui pahnih hi minute 35 chhungin a thleng tawn zung zung thei tawh dawn a, hun sên a titlem hle dawn a ni. A thawktu tur company pawhin ram neitute nen inremna a siam tawh bawk. A hna hi kum 2016 atanga thawk tanin kum 2025-a peih fel hman tum a ni. 

3. Nicaragua Continent-Slicing Canal
Khawvela canal lar berte zinga mi Panama Canal (77 kms) lêt thuma thui leh lêt hniha thûk siam hna chu kum 2014 khan tan a ni. He hna thawh nan dollar tluklehdingawn 50 ngawt dah a ni nghe nghe.

Chinese telecom billionaire Wang Jing-a ruahman angin Nicaragua Canal siam nan hian lei cubic metre tluklehdingawn 4.5 hman ral a ni dawn a, chu chuan Manhattan-a chhawng 21 laia sang Empire State building pawh a khuh bo thak thei! Nicaragua dil pawh turin hmun li atanga bul tan tum niin, he dil metre 14-a thûk lêta thuka laih tum a ni.

He canal siam tum hi a sawhkhawk turte ngaihtuah chuan thil atthlak tak nia ngaih theih a ni a, China leh US inlaichinna pawh eng emaw chenah a khawih rin a ni bawk. Tluang taka he hna hi an thawk thei a nih chuan kum 2019-ah lawng kal theiha hawn hman a ni ang.

4. Saudi Arabia Monster Hotel
Las Vegas of Middle East-ah siam tumin Mecca chu an ruahman ta mup mup mai. He thil atana hmalatu ber chu Abraj Kudai a ni a, Mecca-ah hian nawmchenna five-star hotel changkang tak din a tum mek. He a hotel din tum hi chhawng 45-a sáng tur a ni. Chhawng chung berah Islamic dome lian tak awmin, a hualin helipad pali dah a ni dawn bawk. Chhawng 5 aia tlem lo chu Al-Saud Royal Family tana ruahman niin a dang chu mikhual thlenna, mut pindan 10,000, restaurant changkang 70 dah a ni ang. Chhawng hnuai berah bazar leh conference centre dah tum a ni. He building siam nan £ tld 2.3 sên ral a ni dawn! Kum 2017-ah hawn tum a ni.

5. Tunisia Gigantic Solar Farm Energy Company pakhat   
 Nur Power chuan Europe ram power mamawh 0.3% tal thar chhuah tumin solar farm din a tum ta rup mai. He project hi Tunisia ramah kum 2014 tawp lam atanga bul tan niin 100 sq km laia zau ram a awh dawn a, kum 2018-ah hman tan beisei a ni. He solar power plan enkawl nan computer sang tam tak a ngai dawn a, a hmun ringawt pawh Macau khawpui let thuma zau a ni dawn! Superheat Central Tower hmangin electricity a siam dawn a, Italy-ah substation dahin chuta tangin tuihnuaiah cable 450 km-a thui hmangin Europe ram hrang hrangah sem darh a ni ang. Hman a nih hunah Britain rama in mtd 2.5 chãwm thei tura ngaih a ni.

6. Gigantic Smart City
Silico Valley Dream tia sawi thin, Dholera hmuna an khawpui siam hi India sawrkar infrastructure project lian takte zingah pakhat niin ‘First Smart City’ tih hming an puttir hial! $ tld 90 sênna Dholera siam hna chu Delhi–Mumbai Industrial Corridor chuan a thawk a, a ram leilung siamrem ngaite siamrema technology sáng taka thuam a ni. Khawl hmangin traffic control a ni a, traffic jam, boruak chhia, mipui intlar leh bawlhhlawh awm lohna hmuna siam tum niin in tinah internet thlunzawm tum a ni bawk. Dholera rual hian Smart City-a siam tum khawpui 23 chei hna thawh chhunzawm nghal a ni bawk. 

7. Azerbaijan Artificial Archipelago
China leh India-in super-city siam tuma hma an lak laiin Azerbaijan chuan thliarkar thar siam tumin hman an lo la ve mek bawk a! Caspian tuipuia Baku Coast-a thliarkar tam tak awmte hmang tangkaia thliarkar lian zawk siam tum a ni a, a hmingah ‘Khazar Island’ an vuah. He hmunah hian airport, yacht club leh formula one track awm tura ruahman a ni. Mi nuai riat chên theihna tur pindan sáng chuang a awm dawn a, khawvela tower sáng ber tur ‘Azerbaijan Tower’ dah tum a ni bawk. He hna hi kum 2013 atanga thawh tan niin $ tld 100 senralna tur a ni a, he an sum ruahman hi Azerbaijan GDP (Gross Domestic Product) aiin a sang zawk.

A bul tumtu hi Dubai mi hausa tawntaw Ibrahim Ibrahimov niin kum 2010 khan ruahmanna a nei tan a, tissue paper-a a lem ziah chu architect-te a ziah nawntir a, a takram chang turin hma a la ta a ni.

8. China New Silk Road
Khawvela communist ram ropui ber, China pawh ram dang tel lo chuan engmah a a ni bik hauh lo! Tunah pawh Europe-a Venice leh China inkara insumdawn tawnna turin  Silk Road a buatsaih mup mup mai. He project atan hian sum tam tak ruahman niin khawchhak culture leh sakhuana thehdarhna remchang tak a nih beisei a ni.

Ruahman ang chuan inkal pawhna kawng, rail kawng leh pipeline kaltir tum a ni. Km 10,000-a thui he silk road hian Xi’an, Moscow leh Rotterdam a kal tlang dawn a, khawvela trading route sei bera sawi \hin New York—Buenos Aires ai pawhin a sei tawh dawn a ni.

China, India leh Russia-te tana economic corridor pawimawh tak a la nih dawn bakah Asia ram hrang hrang leh East Africa-te thlunzawm zel tura ruahman a ni. Kum 2020-ah tihpuitlin beisei a ni bawk. 

9. Netherland Artificial Mountain
Dutch journalist Thijs Zonneveld chuan kum 2011 khan Netherland ram hian tlang siamchawp a mamawh dawn nia sawiin, chumi tihlawhtling tura theihtawp chhuah a tum thu a sawi chhuak a ni.

Netherland ramah hian engineering project ropui tak tak a lo awm tawh a; Amsterdam bula Flevoland province pawh hi 1932-a siam a lo ni tawh a, hei hian a ram hi 1000 sq km chuangin a tizau niin an sawi. Thiamna a sàn zel avangin tuna an hna thawh tur hi thawh a awlsam zawk ngei ang.

Kumin kum laihawl atangin hma lak tan a ni a, Zonneveld hi a bultumtu ber a ni. Website siamin heta tang hian a team-te chuan company sàng chuang teh meuh mai an dawr a, sum tumsaktu tur zawngin a siam phalna an buaipui mek. 

10. China Vertical Mega City
China ram hi a zauvin mihring chêng pawh an tam bawk a, thil maksak leh changkang, ropui tak tak pawh a tam hle a nih hi! Keini’n duhthusama kan ngaih chu anni chuan a taka chantir an tum thin a ni ber e. Tunah ngei pawh China khawpui pakhat Shenzhen-a Pearl River-ah building ropui tak an din a, he building chhungah hian khua din a ni!

He building hi Cloud Citizen tia hriat a ni a, tower pathum awm thiangin, a tower sáng ber hi Dubai khawpuia Burj Khalifa aiin feet 100 velin a hniam a; a building hian kilometre 2 biala zau awhin Monaco ram aiin a zim awrh chauh a ni. A building chhung design hi a pui hle a, office block lian tak tak dah a ni. Hei bakah hian mimal chenna in te, park te, eitur siamna hmun leh tui dahkhawlna te pawh a awm a, a building thiangte inkalpawh nan sáng takah lei dawhzawm a ni. Thli leh nizung chakna hmangin a power mamawh tur a siam chhuak thei bawk a, power lamah chuan Shenzhen khawpui rinchhan lovin a awm thei.

Cloud Citizen hi tualchhung roreltute hian an chhuang ve hle a, tun hnaiah pawh Shenzhen khawpui chhunga building design nalh berah an thlang a, official-te mit pawh a tlung hle nghe nghe.

Comments

Popular Posts

Mizo band lar The Prophets

ZORAM TODAY | November 3-16, 2015 - Fela Ngente An band hming i la hre ngai lo a nih pawhin LPS Top Chart (Top 10) a lang mek ‘Arora’ hla tal chu i hre ngei ang. Chu pawh i la en lo a nih chuan YouTube lamah han zawng la, ngaithla chhin teh. Beidawnna ruama t hu, hmalam huna beiseina nei tawh miah lo leh nun chaute chhawk zangkhai thei hla t ha tak hi i hriat loh kan duh lo. He hla avang hian mahni nunna lak duh em em tlangval pakhat chuan beiseina neih phahin beidawnna khur a t angin a tal chhuah phah asin. A TIRAH CHUAN Mizo Progressive Metal Band hmasa ber tia chhal theih turin October ni 25, 2009 khan ‘The Prophets’ hi din a ni a, an din kum hian hmalakna lian tham an nei lo. A kum leh (2010) a t angin nasa zawkin an bei a, a enga mah hmaa music video siam nghal ngawt chu t ha an tih loh avangin inelna hrang hranga tel chho phawt turin rilru an siam a. Tichuan,  Livewire MOOD INDIGO, 2011-a Sikkim khawpui Gangtok-a neihah an thawhrimna chu mal sawmsak niin pathum...

Mizo tlangval siam android games a hlawhtling

ZORAM TODAY | August 17-31,  2015  July thla chawhnu lama publish, ‘Bajrangi Bhaijaan’ mobile android games chu playstore-a download theiha dah a nih atanga kar hnih hnu lawkah mi nuai thum chuangin an download tawh a, Google Play ‘new free games’-ah pahnihna a ni mek a, action bik free games-ah pakhatna a ni mek bawk. Chu mai a la ni lo, Google Play-a free games awm zawng zawngah 13-na a ni mek; ranking hi active users leh download tam zawng atanga siam a ni ber. He games siamtu hi Chaltlang tlangval Kima @Mizohican a ni a, July ni 11-a tihchhuah a ni. Nikum kum tawp lam khan India rama mobile games development company lar ni chho mek ‘FITH Media’ company chu a thiante nen an din a; tun thlengin playstore-ah games pasarih an publish tawh a, an games siam hmasak pahnih - ‘Nikal Padi: Slumdog Plumber & Pipes Puzzle’ leh ‘Where's My Cat’ tih games-te hi India rama gaming ho zawng zawng hruaitu lu NASSCOM Game Developers Conference (NGDC)-ah ‘Mobile Game of th...

Khiangawia khualzin kawng

ZORAM TODAY | September 1-14, 2015 - Fela Ngente Kum 1967 a ni a, Thailand rama Yasothon Province-ah chuan loneitu inngaitlawm leh ngilnei tak, taima em em bawk a awm a, a hming chu Yam a ni. An khuaah chuan nula zak thei lo ve tak a awm bawk a, ‘Joei’ tiin an ko thin. Kan hriat awlsam dan tur chuan Yam hi ‘Khiangawia’ kha a ni a, Joei hi ‘Vuani’ tia kan hriat kha a ni! He lemchan hmuhnawm em em hi a thupui chu ‘Yam Yasothon’ a ni a, kum 2005, September ni 8-a an tihchhuah tawh a ni. A hnuah part 2 leh 3 te an siam leh a, tunlaia lar em em hi Yam Yasothon-3 niin kum 2013, August ni 8-a an tihchhuah kha a ni. Yam Yasothon-3 Hei hi Khiangawia film thar ber a ni a, a thawnthu tlangpui chu kan hre nual tawh awm e. Khiangawia leh Vuani te chu an innei chho ta a, an fate pawh an puitling chho tan tawh. An fapa upa zawk Khiangmawia leh Khiangawia bialnu hlui Neihsungi fanu upa zawk Jawr-i te chu an inngaizawng a, Khiangawia fapa naupang zawk Khiangsata leh Neihsungi fanu nau...

Albert Einstein chanchin i hriat loh te

ZORAM TODAY | October 20-2 November, 2015 - Lalmuansanga Hlondo Khawvel awm chhung zawnga theihnghilh tawh ngai loh tur, mi tam takin scientist ropui bera an ngaih Albert Einstein hian chanchin maksak tak tak a ngah hle; hriatreng a nih theihna tura khawvel a hnutchhiah thilte hi ropui tak tak a ni hlawm. A nunkawng zawha a thil tihte avangin vawiin thlengin amah belchiangtute mak tih leh ngaihhlut a la hlawh zel a ni. Albert Einstein chungchang i hriat loh 10 (sawm) lek i hre leh tur hian i ngaihsanna a tizual nge a tinêp sawt ang le? Theory of Relativity Albert Einstein-a theory ropui bera ngaih ‘Theory of Relativity’ hi midang hnen atanga a ruk, ama hming chawia buatsaih niin mi thenkhat chuan an ngai. German scientist David Hilbert leh ama tantu te chuan, he Theory of Relativity hi Albert Einstein-a’n a hnen atanga rua hmingthatna zawng zawng khûmah an puh a ni. A nihna takah chuan Hilbert hian Einstein-a theory tam tak hi a copy zawk niin an sawi. Mi tam tak chuan, Einst...

Mizo thalaite chotu Indian Army Officer nula Lt. Babie Lalduhsangi

ZORAM TODAY | October 6-19 October, 2015 Tun hnaia Mizo nula chhuanawm berte zinga rawn inhlãngkai Lt. Babie Lalduhsangi chu a training zo chawlh hmanga a lo haw zawk lai kan kawm thei hlauh mai a, sipai officer a nih chhoh dan leh a chanchin hrang hrang kan zawt a, hun tha tak min pek avangin a chungah kan lawm takzet a ni. Babie Lalduhsangi hi kum 2014 October thlaah Officers’ Training Academy (OTA) Chennai-ah a lut thla a, hetah hian mipa leh hmeichhia training pawlh vekin inelna hrang hrangah mipa leh hmeichhia an thliar hran lo! A sam sei mawi em em mai chu mi dang rualin an nawr kawlhsak vek a. An training chhung hian harsatna zawng zawng hneh dan an zir ni berin a lang. A chang chuan darkar 3 chauh te mutna hun an nei a, mel tam tak tlan te a ngai a. Hriatna tizau turin zirna lam an bei reng bawk. Thla 11 an intuaihriam hnuah kumin 2015 September thla khan an zo (commissioned) ta a,  hetia an zawh hian Lieutenant (arsi 2 bel) puitling an ni ta a ni. Sipai office...